Avaz Turizm Seyahat Acentesi sahibi Necat Kül, seyahat acentesi faaliyetleri arasında bulunan tur, gezi, transfer ve buna benzer organizasyonlarda yapılan kaçak faaliyetleri gündeme getirerek yetkililerin bu tür durumlara karşı hassas olmaları gerektiğini söyledi.
Muş´ta kaçak tur, gezi, transfer ve buna benzer faaliyetlere yönelik güvenlik güçlerinin hassa bir çalışma yürüttüğünü ve bundan dolayı teşekkür eden Kül, ?Bilindiği üzere ülkemizde turizm seyahat acenteliği faaliyeti 1618 Sayılı kanun ile T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı´ndan belgeli acenteler tarafından yürütülmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı´ndan belge almadan Turizm Seyahat Acenteliği faaliyeti yürütmek kaçak faaliyet olarak değerlendirilmektedir. 1618 Sayılı kanun içinde kaçak tur tanımı ve önlenmesine yönelik olarak uygulanacak cezalar tanımlı olmasına rağmen, uygulamada yaşanan aksaklıklar sebebi ile kaçak turların ürettiği maddi hacim resmi seyahat acentelerinin ürettiği maddi hacmin iki katı düzeyine yükselmesine sebebiyet vermiştir. Sektörün ve ülke ekonomisinin büyük zarara uğradığı, denetimden uzak, hiçbir güvenceye bağlı olmadan yapılan kaçak turlar sebebi ile ölümlü kazalar gerçekleşmekte, üstelik bunlar kamuoyunda sektör imajını etkileyecek biçimde sunulması yüzünden acenteler güven sorunu ile de karşılaşmaktadırlar.
1618 Sayılı kanununda ve yönetmeliğinde kaçak acentecilik faaliyeti tanımı, denetimi ve cezai müeyyideler şu gibi tanımlanmıştır. 28.9.1972- 143320 sayı ile resmi gazetede yayınlanmış olan 1618 saylı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu´nun 29.maddesine göre; Geçici işletme veya işletme belgesiz olarak seyahat acentacılığı faaliyetinde bulunanlar, bulundukları yerlerin en büyük mülki amirleri tarafından derhal faaliyetten men edilirler. Belgesiz olarak seyahat acentalığı faaliyetinde bulunan kuruluşların ve işletme belgeleri iptal olunan veya geçici işletme belgeleri geri alınan seyahat acentalarının getirdiği grup veya grupların organizasyonunu yürütmek ve yine 1618 sayılı Kanununun 29 ve 30 uncu maddelerinde belirtilen hallerde yasak olarak seyahat acentacılığı faaliyetinde bulunan yerli - yabancı özel ve tüzel kişiler hakkında gerekli işlemlerin yapılması ve yasak faaliyetlerin durdurulması için mülkî amirler ve Cumhuriyet Savcıları nezdinde gerekli teşebbüslerde bulunmak ve bu konuda açılmış davalara müdahil olarak iştirak etmektir? dedi.
?KAÇAK ACENTACILIK FAALİYETLERİNİN DENETLENMESİNDE VE ÖNLENMESİNDEKİ SORUNLAR?
Turizm seyahat acenteleri birliği bir meslek birliği olduğunu kaydeden Kül, sözlerini şöyle sürdürdü: ?Kuruma üye olmak belirli bir kriter ve turizm seyahat acenteliği mesleği içinden gelmeyi gerektirmektedir. Bunun yanında tur faaliyetlerinin düzenlenmesinde seyahat acentelerinin istihdam yaratması ve bundan kaynaklanan maliyetlerin de tur bedellerine yansıtılması ile kaçak acentelik faaliyetinde bulunan kurum ya da kişiler arasında tur satış fiyatlarında ciddi farklılıklar çıkmasına sebebiyet vermektedir. Ülkemizde turizm sektörü müşterisi, olan kişiler bu mali fark yüzünden kaçak acentelik faaliyetlerine bilerek ya da bilmeyerek katılım sağlamaktadırlar.
Kaçak yapılan turlar adı üzerinde gayri yasal şekilde olması gereken kontrollerden uzak yapıldıklarından maalesef ciddi kazalara sebebiyet veriyor. Burada hem mal ve hem de can kayıpları yaşanıyor. Turizm sektöründe yasa dışı tur düzenleyen kişilerin turizme uygun olmayan koşullarda ve içerikte hazırladıkları kaçak turlar birçok can kaybına ya da hak kaybını beraberinde getiriyor. Bu da maalesef daha önce yaşanan kazalarda da karşımıza çıkmaktadır. Kazaların arkasında yatan gerçek nedenler profesyonel bir turizmci tarafından rahatlıkla okunabilmektedir. Gerçek neden hiçbir deneyimi bulunmayan kişilerce tertiplenen Kaçak Tur olması tur için uygun olmayan araç kullanımı, şoförü denetleyen rehberin olmayışı, turu yöneten bir seyahat operatörünün olmayışıdır. Mesela hiçbir yasal seyahat acentesi 5 yaşından eski bir araçla tur organizasyonu yapmaz. Otobüsün trafikte dolaşımı için gerekli belgelerin tam olup olmadığını kontrol eder. Aracın ve şoförün belgelerini alır. Tüm güzergahtaki yol ve trafik durumu da dahil kontrol eder ve kısa bir tur bile olsa mutlaka 2 şoför bulunmasını sağlar. Mutlaka bir rehber çalıştırır. Seyahat sigortası ve Paket Tur Sigortası yapar, kaldı ki burası çok önemli Seyahat Acentesi olmayan hiç kimse Seyahat Sigortası ve Paket Tur sigortası yaapaamaz, yapmış olsa bile herhangi bir kaza anında geçersizdir. Neden geçersizdir, Ben bir seyahat acentesi olarak anlaşmış olduğum sigorta şirketi ile aramdaki seyahat sigortası sözleşmesinin bir örneğini Bakanlığa bildirmek zorundayım, bakanlığa göndermezsem geçersiz olur. Şimdi soruyorum size acente olmayan kaçak tur veya gezi yapan bir kişi, kişiler veya kurumlar sigorta sözleşmesini bakanlığa bildire bilir mi? bildiremez çünkü bildirebilmesi için acenta olası gerekir. Ancak bizim seyahat acentaları olarak şansızlığımız herkesin bu işi basit bir şeymiş gibi algılamasından ileri gelmektedir.?
?UCUZ FİYAT VE BİR KEREDEN BİŞEY OLMAZ MANTIĞI?
?Günümüz koşullarında herkesin ucuz fiyat, iyi servis anlayışını aradığı muhakkak olup müşteri kitlesi bunun altında yatan sebepleri fazla araştırmamakta, araştırsa bile karar verme sürecinde ucuz fiyat mantığı kararını vermesinde en önemli kriter olması bu tür kaçak acentelik faaliyetlerine rağbetin artmasına sebebiyet vermektedir? diye belirten Kül, ?Kaçak turların tespiti için yasal süreçleri işletmede dikkat edilmesi gerekiyor. Ülkemizde her konuda olduğu gibi bu konuda da halkımızın kanunları çok net bilmemesinden faydalanan bazı ?kanun tanımaz´ kişi ve kurumlar maalesef seyahat endüstrisinde ?Kaçak olarak anılan´ hiçbir yasal zemini olmayan tur veya geziler düzenlemekteler. Bazıları henüz rezervasyon aşamasındayken tespit edilerek engellenmekle beraber bazen yasal acentelerin belgelerini kullandırmak suretiyle kaçak acetacılık faaliyetinin gerçekleşmesi sağlanmaktadır. Tüm bu uğraşılara rağmen bazıları önleyici denetimlerden kaçarak kaçak tur olarak, seyahate çıkmaktadır. Kaçak tur bölgelerinde T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği, Maliye ve Emniyet güçlerinin yaptığı ortak denetlemelerde tespit edilmekte ve bu tura katılan yolcular oldukça üzücü hallere düşmektedir. Her yıl binlerce kaçak tur tespit ediliyor ve Türkiye Seyahat Acentaları Birliği tarafından da dava açılıyor ve hatta cezai işlem yapılıyor. Kaçak tur düzenleyen kişi ve kurumlara ?Kaçak Seyahat Acentalığı Faaliyeti´ yaptıklarından ötürü yetkililerce idari para cezası kesilse de bu tarz faaliyetlerin önü alınamamaktadır.
Maalesef ilimizde de bu son zamanlarda bu tür faaliyetlerin bir hayli fazla olduğu gözükmektedir. Bu açıdan ben bir tur operatörü olarak herhangi bir olası kaza durumunda oluşabilecek senaryoyu az çok tahmin edebiliyorum. Bence böyle bir senaryo yaşanmadan gerekli önlemleri alalım. Her türlü uyarıya ve yasaya rağmen bazı okul gezilerinde okul aile birliği ya da sınıf velileri tarafından seyahat acentası kullanılmadan kaçak tur düzenlendiği en sık rastlanan şeydir. Bazı Dernek Vakıf gibi sosyal yardımlaşma kurumlarının Seyahat acentası kullanmadan kaçak tur düzenlemesi de çok sıklıkla rastlanmaktadır. Ülke çapında hemen hemen bütün üniversitelerde öğrencilerin kendi aralarında kurdukları sahte sosyal medya hesapları üzerinden sosyal medya acenteciliği adı altında kaçak tur düzenlemesi rektörlüklerin ve üniversite yönetimlerinin bu faaliyetlere göz yumduğu görülmektedir. Belediyelerin ve Kamu Kurumlarının ihale ettikleri bazı gezi ve turların turizm şartlarına uygun olmaması, yüklenici firmanın eksik ya da kaçak tur yapmak zorunda kalması da diğer bir kaçak faaliyet çeşidi olarak karşımıza çıkıyor. Böyle olması hasebi ile Seyahat acentelerinin müşterisi olanlar da aradaki farkı görmek açısından bu tür turlara katılım sağlayabilmekte, bir kereden bir şey olmaz mantığı ile hareket etmektedir? dedi.
?KAÇAK ACENTACILIK VE TUR FAALİYETLERİ NASIL YAPILIYOR?
Türkiye´de herkesin gelişi güzel tur düzenlemeye başladığını vurgulayan Kül, ?Belediyeler, Kamu Kurum ve Kuruluşları, dernekler, şahıslar, oteller, internet siteleri ve organizasyon firmalarını, öğretmenler, ev hanımları, sosyal medya acentecileri vesaire şeklinde birçok kişi ve kuruluş tur düzenliyor. Bütün bu kaçak faaliyetler için sık sık yapılmayan denetimler ve cezalar caydırıcı özelliklerinden uzak kalıyor. Özellikle öğretmenler ve öğrenciler tarafından yapılan günlük konaklamalı veya konaklamasız geziler en çok göze batan geziler olmaktadır. Aynı okulda olan öğretmenin veya öğrencinin düzenlediği gezi organizasyonları hem veliler ve hem de öğrenciler tarafından güvenilir bulunarak işin yasal prosedürlerinden bihaber olarak gezilere katılıyorlar. Okul gezilerinin en yoğun olduğu dönemler kaçak acentecilik faaliyetlerinin en yoğun olduğu günlerdir. Türkiye´deki hemen hemen tüm üniversitelerde üniversiteli gençlere yönelik internet sitesinden turlar düzenleyen değişik isimlerde birçok organizasyon firmasının faaliyetlerini görebiliyoruz.
1618 Sayılı Yasa çerçevesinde; haksız rekabete fırsat vermemek adına, İşletme Belgesiz Kaçak Tur ve Transfer Faaliyeti gösterenlere yönelik yapılan Denetimlere rağmen bir türlü önüne geçilemiyor. İşte tamda burada değinmemiz gereken yer bu tür organizasyonları denetlemek yerine yapılmasını engellemek adına yetkili mercilerin ve ya sorumluların daha radikal kararlar alması gerekiyor. Burada sadece cebe ceza ile anlatamıyoruz ki, vicdanlara da ceza gerek, öğretmenler, aileler, ey okul sahipleri, ey sevgili gençler, ey üniversite öğrencileri, ey akıl sahipleri düşünün 3 otobüs 150 öğrenci, emanet ediyorsun,4-5 gün yoklar, sözleşme yok, sigorta yok, belge yok, rehber yok, kalite yok, otobüs şartları eksik, belki otellerde de bir çok sorun var, sorumluluk yok, acente yok veya kaçak, başlarındaki hocadan okul yönetiminin haberi yok, turu yapanların turizm ile ilgileri yok, biri öğrenci, biri öğretmen Allah korusun, ya bir problem çıksa, kaza olsa, kayıp olsa, zehirlenme olsa,150 lise, ilkokul, ortaokul veya üniversite öğrencisi fark eder mi?
Aileler, okullar, öğretmenler, ey yetkililer ve özellikle Kamu Kurum yetkilileri bu işe ne zaman bir çare bulacaksınız; soruyorum? Birilerinin evine ateş düştükten sonra mı emin olun çok pişman olacaksınız ama iş işten geçmiş olacaktır. Lütfen duyarlı olalım turunuzu, kampınızı, gezinizi, transferinizi, tatilinizi Türkiye Seyahat Acentaları Birliği Üyesi (TÜRSAB) ve Kültür Turizm Bakanlığından İşletme Belgesi almış asıl mesleği Turizm olan yetkili seyahat acentaları ile yapın. Ruhunuza ve canınıza gelecek en ufak zarar, üç kuruş fazla ödemekten ve seçiminizi profesyonellere bırakmamaktan çok daha değerlidir? şeklinde konuştu.
