MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİNDE BÖLGESEL POTANSİYEL ÇALIŞTAYDA DEĞERLENDİRİLDİ
Muş Alparslan Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen çalıştayda, bölgedeki mandacılık faaliyetleri, sorunları ve çözüm önerileri detaylı şekilde masaya yatırıldı.
Muş Alparslan Üniversitesi’nde gerçekleştirilen “Manda Yetiştiriciliği Çalıştayı”nda, bölgedeki mandacılık faaliyetlerinin mevcut durumu değerlendirilerek sektöre yönelik çözüm önerileri masaya yatırıldı.
Muş Alparslan Üniversitesi’nin ev sahipliğinde; T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Muş İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı’nın (DAKA) iş birliğiyle düzenlenen program, 1071 Malazgirt Kongre ve Kültür Merkezinde yoğun bir katılımla yapıldı. Çalıştayda Muş’un yanı sıra Diyarbakır ve Bitlis’teki mandacılık faaliyetleri, bölgesel potansiyel ve yürütülen çalışmalar geniş kapsamlı olarak ele alındı. Program, üniversitenin tanıtım filminin gösterimi ile başladı, ardından manda yetiştiriciliğine dair sunumlar gerçekleştirildi.
Muş Alparslan Üniversitesi’nin hayvancılık hedefleri
Muş Alparslan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Alican, üniversitenin 2019’dan bu yana hayvancılık alanında pilot devlet üniversitelerinden biri olduğunu hatırlatarak, “Üniversitemiz, hayvancılık alanında Türkiye’de belirlenen üç pilot üniversiteden biridir. 2019’dan beri sürdürdüğümüz politikaların önemli bir ayağını hayvancılık oluşturuyor. Bu kapsamda Uygulamalı Bilimler Fakültemizi kurduk, hayvancılıkla ilgili bölümler açtık. Bu bölümlerimiz Ziraat veya Veteriner fakülteleri gibi aktif çalışmalar yürütmektedir” dedi.
Saha çalışmaları ve tesisler
Üniversitenin sahadaki çalışmalarını da aktaran Rektör Alican şöyle konuştu, “Üniversite olarak 300 metrekarelik bir ahırı tamamen kendi imkânlarımızla inşa ettik ve burada yaklaşık bir buçuk yıldır sürü çalışmalarımız devam ediyor. Ayrıca kısa süre önce, 71 dönümlük bir arazide bulunan ve 1.500 büyükbaş kapasiteli bir çiftliği üniversitemize kazandırdık. Tadilatı süren bu alanın önümüzdeki bahara hazır olmasını hedefliyoruz.”
Rektör Alican, birkaç yıl içinde hayvancılıkta bölgenin öncü üniversitesi olmayı amaçladıklarını kaydetti.
Muş’un tarım ve hayvancılık potansiyeli
İl Tarım ve Orman Müdürü Necattin Gönç ise il genelinde mandacılığın sahip olduğu yüksek potansiyele dikkat çekti. Muş’un geniş ovaları, verimli meraları ve yetişmiş insan kaynağıyla hayvancılık için güçlü bir avantaja sahip olduğunu belirten Gönç, “Malumunuz, ilimiz tarım ve hayvancılık memleketi. Bu anlamda da çok ciddi bir potansiyele barındırmaktadır. Verimli topraklarımız, ovalarımız, çayır ve meralarımız bulunmaktadır. Yetişmiş ve kalifiye insan gücümüzle birlikte değerlendirildiğinde ilimiz ciddi bir avantaja ve potansiyele sahiptir. Bu bakımdan üretime ev sahipliği yapan bir şehiriz. Öncelikle sektörümüzün hayvancılık olduğunu söylemek yanlış bir ifade olmayacaktır” dedi.
Coğrafyanın sağladığı avantajlar
Gönç, coğrafi yapının sunduğu imkânlara işaret ederek, “Coğrafyamız gereği geniş çayır ve mera alanlarımız bulunmaktadır ve arazimizin yaklaşık yüzde 50’sini çayır ve mera alanları oluşturmaktadır. Mandacılık alanında da ilimiz önemli merkezlerden biridir. İl olarak bu alanda ciddi bir potansiyele sahibiz. Özellikle sulak alanlarımızın ve su kaynaklarımızın oldukça fazla olması, üreticilerimizin geçmişten gelen bilgi ve tecrübesi ile birleştiğinde büyük bir avantaj ortaya çıkmaktadır” ifadelerini kullandı.
Mandaların üstün özellikleri
Mandaların özelliklerine değinen Gönç, “Mandaların hastalıklara karşı dirençli olması, adaptasyon yeteneğinin yüksek olması, hayvansal ürün içeriğinin zenginliği ve sığır, keçi, koyuna alternatif olarak sürü bazlı yetiştiriciliğe uygun tek çiftlik hayvanı olması gibi birçok artısı bulunmaktadır” şeklinde konuştu.
Bakanlığın destek politikaları
Bakanlığın mandacılığa yönelik politikalarını aktaran Gönç, “Dolayısıyla Bakanlık olarak bizler de mandacılığa çok ciddi önem veriyoruz. Bu anlamda güçlü desteklemelerimiz ve devam eden çalışmalarımız söz konusudur. 2024 yılı itibariyle yeni bir destekleme modeline geçiş sağladık. Artık desteklemelerimizi yavrular üzerinden yürütüyoruz. Bu stratejik hamleyle hem kaynaklarımızı daha etkin kullanmayı hem de kayıtlılık oranını artırmayı hedefliyoruz” dedi.
Yeni destekleme modeli ve rakamlar
Yeni destekleme kalemlerine ilişkin detayları paylaşan Gönç, “Yeni doğan her malağa 2 bin 800 TL destekleme ödemesi yapılmaktadır. Bunun yanında işletme aile işletmeciliği statüsündeyse, işletme sahibi genç bir erkek ya da kadınsa, alınacak destek 30. Bin TL’ye kadar çıkabilmektedir. Bu, oldukça ciddi bir destektir” ifadelerini kullandı.
Gönç, 2024 yılı verilerini ise şöyle aktardı: “İl olarak 2024 yılında bin 500 malağımıza 3,5 milyon TL destekleme ödemesi yaptık. 2025 yılı çalışmalarımız da devam etmektedir. Ayrıca 2024 yılında 2 bin mandaya 15 milyon TL’lik destekleme gerçekleştirilmiştir.”
Manda yetiştiriciliğinde verimlilik, sürdürülebilir üretim modelleri, modern bakım ve besleme teknikleri, süt ve et ürünlerinin katma değerinin artırılması, bölgesel kalkınmaya yönelik teşvik ve destek mekanizmaları gibi başlıklarda sunumların yapıldığı çalıştay, konuşmacılara plaket ve teşekkür belgelerinin takdim edilmesiyle sona erdi. Çıkışta ise katılımcılara manda yoğurdu, peyniri ve kaymağı ikram edildi.
