MUŞ’UN NÜFUSU AZALIYOR, TARIM VE HAYVANCILIK EKONOMİYİ AYAKTA TUTUYOR
TÜİK Van Bölge Müdürlüğü’nün yayımladığı 2025 verilerine göre Muş’un nüfusu son yıllarda gerileme eğilimi gösterirken, kent ekonomisinde tarım ve hayvancılık belirleyici sektörler olmaya devam ediyor. Eğitim ve sağlık göstergelerinde ise dikkat çekici ilerlemeler kaydedildi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Van Bölge Müdürlüğü, Van, Muş, Bitlis ve Hakkari illerini kapsayan TRB2 Bölgesi’ne ilişkin 2025 yılı Ekim dönemi verilerini kamuoyuyla paylaştı. Raporda, Muş’un demografik yapısından eğitim ve sağlık göstergelerine, tarım ve hayvancılıktan konut, enerji ve dış ticaret verilerine kadar geniş bir değerlendirme yer aldı.
TÜİK verilerine göre Muş’un nüfusu 2024 itibarıyla 392 bin 31 kişi olarak kaydedildi. Bu rakam, 2023 yılına göre yüzde 1,89’luk bir düşüşü işaret ediyor. 2021-2024 yılları arasındaki yıllık nüfus artış hızında ise Muş, Türkiye ortalamasının altında kalarak eksi değerlere geriledi.
İlde kilometrekareye düşen kişi sayısı 2024 itibarıyla 50 olarak hesaplanırken, ortalama hanehalkı büyüklüğü 4,20 kişi düzeyinde gerçekleşti. Bu oran Türkiye ortalamasının (3,11 kişi) oldukça üzerinde.
Muş göç verilerinde kayıp verdi
Muş 2024 yılında 12 bin kişi göç alırken, 22 bin 900 kişi göç verdi. Bu tabloyla ilin net göç hızı eksi 10,9 bin seviyesinde gerçekleşti. Göç eden nüfusun önemli bir bölümünü lise ve üniversite mezunları oluşturdu.
Eğitim göstergelerinde ilerleme
Okuryazar oranı 2024 yılı itibarıyla Muş’ta yüzde 94,78 olarak kaydedildi. İlkokul düzeyinde net okullaşma oranı yüzde 96,2, ortaokulda yüzde 86,3, ortaöğretimde ise yüzde 63,6 seviyesinde gerçekleşti.
Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı ilkokullarda 17, ortaokullarda 13, lisede ise 11, derslik başına düşen öğrenci sayısı ise ilköğretim 17, ortaöğretimde de 18 oldu. Bu göstergeler, son yıllarda Muş’ta eğitim altyapısının geliştiğine işaret ediyor.
Sağlıkta erişim artıyor
Muş’ta 2023 yılı itibarıyla her bir hekim başına 840 kişi, her bir hemşire başına ise 447 kişi düşüyor. Sağlık kurumlarında yatak başına düşen kişi sayısı 530 olarak hesaplandı.
Ölümlerin başlıca nedenleri arasında Türkiye genelinde olduğu gibi dolaşım sistemi hastalıkları ve tümörler ön plana çıkıyor.
Doğum oranı yüksek, bebek ölümleri azaldı
TÜİK verilerine göre Muş’ta kaba doğum hızı 2024 yılı itibarıyla binde 17,9, bebek ölüm hızı ise binde 15,1 olarak gerçekleşti. Bu oranlar, Türkiye ortalamasının üzerinde doğurganlığa, ancak daha yüksek bebek ölüm oranına işaret ediyor.
İşsizlik oranı düştü, istihdamda toparlanma
2024 yılında Muş’un işsizlik oranı yüzde 13,1, istihdam oranı yüzde 37,1, işgücüne katılım oranı ise yüzde 45 olarak kaydedildi. 2023 yılına göre işsizlikte düşüş, istihdamda ise sınırlı artış yaşandı.
Konut ve yapı izinlerinde hareketlilik
2024 yılında Muş’ta yapı kullanım izin belgesi verilen daire sayısı bin 961 olarak belirlendi. Aynı yıl içinde yüz ölçüm bazında 373 bin metrekarelik alanda yapı izni verildi. Konut satışları ise 2025’in ilk dokuz ayında 2 bin 552 olarak gerçekleşti.
Trafik kazalarında 707 vaka
Ulaştırma verilerine göre Muş’ta 2024 yılında bin 370 trafik kazası meydana geldi. Kazalarda 17 kişi hayatını kaybetti, 976 kişi yaralandı.
Tarım ve hayvancılık ekonominin bel kemiği
TÜİK verilerine göre Muş’un toplam tarım alanı 3 milyon 241 bin dekar, bunun 3 milyon 135 bin dekarı ekilen alan olarak değerlendiriliyor.
İlde 242 bin büyükbaş ve 1 milyon 158 bin küçükbaş hayvan bulunuyor. Bu veriler, Muş ekonomisinin halen ağırlıklı olarak tarım ve hayvancılığa dayandığını gösteriyor.
Dış ticaret dengesi açık verdi
2025 yılının ilk dokuz ayında Muş’un ihracatı 122,2 milyon dolar, ithalatı ise 127,2 milyon dolar olarak gerçekleşti. Böylece ilin dış ticaret dengesi 5 milyon dolar açık verdi.
İhracat hacmi son beş yılda istikrarlı biçimde artarken, ithalatın da benzer seyir izlemesi dikkat çekti.
Kişi başına gelir 132 bin lira
Muş’ta 2023 yılı itibarıyla kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) 132 bin 300 TL olarak açıklandı. Bu rakam, Türkiye ortalamasının oldukça altında kalsa da bölgede Bitlis’in ardından ikinci sırada yer aldı.
Enerji tüketimi ve su kullanımı
Kişi başına düşen elektrik tüketimi 2023 yılı itibarıyla bin 76 kilovatsaat, belediye şebekelerinde kişi başına düşen günlük su miktarı ise 335 litre olarak hesaplandı.
