SGK’DAN KAYIT DIŞI İSTİHDAMA KARŞI NET MESAJ: “KAYITLI ÇALIŞ, GÜVENLİ YAŞA”
Sosyal Güvenlik Haftası kapsamında açıklamalarda bulunan SGK Muş İl Müdür Vekili Gökmen Burkaz, kayıt dışı istihdamla mücadelenin sosyal güvenliğin sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşıdığını belirterek, “Kayıtlı çalışmak, geleceği güvence altına almaktır” dedi.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Muş İl Müdür Vekili Gökmen Burkaz, Sosyal Güvenlik Haftası dolayısıyla yaptığı basın açıklamasında çalışma hayatının bütünlüğüne vurgu yaptı. Burkaz, “Çalışma hayatı, birbirini tamamlayan unsurlar üzerine inşa edilmiş bir yapıdır. Bu unsurlardan birinin eksikliği, sistemin bütününü olumsuz etkileyebilir. Bireyler genellikle eğitimlerini tamamladıktan sonra iş hayatına atılırlar ve bu süreci sürdürülebilir kılmak için çaba gösterirler. Çalışmak yalnızca geçim kaynağı sağlamak için değil; insan olmanın, üretmenin ve topluma faydalı olmanın bir gereğidir. Aynı zamanda çalışmak, geleceği inşa etmektir. Sağlıklı ve gücü yerindeyken çalışan bireyler, olası olumsuzluklarla daha kolay başa çıkabilirler” ifadelerini kullandı.
Çalışma hayatında bireyin çalışamamasına neden olabilecek birçok risk bulunduğunu belirten Burkaz, “Bu risklerin gerçekleşmesi durumunda gelir kaybını önlemek adına sosyal güvenlik sistemi devreye girer. Sosyal güvenlik; bireyleri yaşamları boyunca karşılaşabilecekleri mesleki, fizyolojik ve sosyoekonomik risklere karşı korumayı amaçlayan politika ve sistemler bütünüdür” dedi. Burkaz, devletin yönettiği bu sistem sayesinde vatandaşlara sağlık hizmeti sunulduğunu, asgari gelir düzeyinin sağlandığını ve çeşitli nedenlerle çalışamayan bireylerin mağduriyetlerinin telafi edildiğini söyledi.
Kayıtlı çalışmak, sosyal güvenlikten yararlanmanın anahtarıdır
“Ülkemizde oldukça gelişmiş bir sosyal güvenlik sistemi bulunmaktadır. Ancak bu sistemden faydalanmanın temel şartı, kayıtlı çalışmaktır” diyen Burkaz, bazı vatandaşların hâlâ sosyal güvenceden yoksun olduğunu, bunun da en büyük nedenlerinden birinin kayıt dışı istihdam olduğunu belirtti.
Kayıt dışı istihdamın yarattığı sorunlar
Kayıt dışı istihdamın tanımını yapan Burkaz, “Çalıştığı halde hizmetlerinin veya prime esas kazançlarının Sosyal Güvenlik Kurumuna hiç bildirilmemesi veya eksik bildirilmesi durumudur” dedi. Bu durumun çalışan, işveren ve devlet açısından birçok olumsuz sonuca yol açtığını ifade eden Burkaz, şunları söyledi: “Sigortasız çalışan bireyler; iş kazası, meslek hastalığı, hastalık, analık gibi sigorta kapsamındaki yardımlardan yararlanamaz; yaşlılık, malullük aylığı, iş göremezlik ödeneği, işsizlik maaşı, kıdem ve ihbar tazminatı gibi birçok yasal haktan mahrum kalırlar. Aynı zamanda bu bireylerin aileleri de ölüm aylığı veya iş göremezlik geliri gibi haklardan yararlanamaz ve mağdur olurlar.”
İşverene ve devlete etkisi büyük
Kayıt dışı istihdamın işveren açısından da haksız rekabete, ekonomik düzensizliğe ve ciddi hukuki yaptırımlara yol açabileceğini kaydeden Burkaz, devlet açısından ise prim ve vergi kaybı, çalışan-emekli dengesinin bozulması ve sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğinin tehlikeye girmesi gibi sorunlara neden olduğunu belirtti.
SGK’nın kayıt dışılıkla mücadele stratejileri
Burkaz, kayıt dışı istihdamla mücadelede SGK tarafından birçok strateji geliştirildiğini ifade ederek şu uygulamaları sıraladı: “Hizmet kalitesinin artırılması, kurumlar arası veri paylaşımına dayalı çapraz denetimler, denetim sisteminin etkinliğinin artırılması, teşvik uygulamalarıyla işveren üzerindeki mali yükün azaltılması, bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri.”
Burkaz, ayrıca kurum işlemlerinin elektronik ortama aktarılmasıyla işlem süreçlerinin kısaldığını, kırtasiyeciliğin azaldığını ifade etti.
KADİM servisleri ile veri temelli takip
Kurumlar arası veri paylaşımı sayesinde bankalar ve kamu kurumlarının vatandaşlara ait mesleki bilgileri SGK'ya ilettiğini belirten Burkaz, bu verilerin il müdürlüklerinde kurulan Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele (KADİM) Servisleri tarafından analiz edildiğini söyledi. Böylece denetim yapılmadan da sigortasız çalışanların tespit edilebildiğini aktardı.
Rehberlik ve denetim bir arada
Denetim öncesinde işverenlere bilgilendirme yazıları gönderilerek hak ve yükümlülüklerin hatırlatıldığını ifade eden Burkaz, bu uygulamanın rehberlik anlayışını güçlendirdiğini vurguladı. Ayrıca diğer kamu kurumlarının denetim elemanlarının da kendi denetimleri sırasında sigortalılık kontrolü yaptığını ve sigortasız çalışanları SGK'ya bildirmekle yükümlü olduklarını belirtti.
Teşviklerle istihdama katkı
Primlerin düzenli ödenmesini teşvik eden uygulamaların işverenin mali yükünü hafiflettiğini dile getiren Burkaz, bu teşviklerin özellikle dezavantajlı grupların sigortalı olarak istihdamına katkı sağladığını belirtti.
Bilgilendirme çalışmaları aralıksız sürüyor
Kurumun en çok önem verdiği konulardan birinin de bilgilendirme faaliyetleri olduğunu vurgulayan Burkaz, “Toplumun tüm kesimlerine yönelik seminerler, afiş ve broşür dağıtımları, reklam filmleri gibi etkinlikler düzenli olarak gerçekleştirilmektedir” diyerek ulusal ve uluslararası projelerle kayıtlı çalışmanın özendirildiğini kaydetti.
Kayıtlı çalışan sayısının artması geleceği güçlendirir
Açıklamasını bir çağrıyla sonlandıran Burkaz, “Kayıt dışı istihdam, ülke olarak hepimizin sorunudur ve sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini tehlikeye atmakta, gelecek kuşakların güvencesini riske sokmaktadır. Kayıtlı çalışan sayısının artması; sosyal güvenliğin güçlenmesini, bireylerin geleceğe güvenle bakabilmesini sağlayacaktır” dedi.
